Kontakt i nawiązywanie więzi z dzieckiem w czasie ciąży
O tym, ile możecie zyskać dzięki nawiązaniu więzi jeszcze w ciąży, świadczy rozwój nauki zwanej haptonomią. Jej twórcą jest Frans Veldman, który w połowie XX wieku zapoczątkował rozważania o wpływie dotyku i uczuć na rozwój dziecka jeszcze przed jego narodzeniem. Stosując różne formy kontaktu z dzieckiem, nastawiasz się na nieustanne odczytywanie i zaspokajanie jego potrzeb. Masz także większą możliwość porozumienia się z nim po porodzie za pomocą form, które Twoje dziecko poznało w czasie ciąży. Twój głos, muzyka, wspólny dotyk czy śpiewanie docierają do niego na zasadzie bodźców, które zapamiętane tworzą podwaliny jego przyzwyczajeń, umiejętności czy upodobań!
Twoje dziecko reaguje na różne sytuacje, podobnie jak Ty. Na drodze neurohormonalnej Twoje emocje stają się jego emocjami. Gdy jesteś zadowolona i zrelaksowana, w organizmie dziecka obecne są endorfiny – „hormony szczęścia” – zarówno te wytwarzane przez dziecko, jak i te, które przekazujesz mu we krwi przechodzącej przez łożysko. Wtedy także ono czuje się dobrze. Krótkotrwałe negatywne przeżycia, podczas których wydzielany jest hormon stresu – adrenalina, stymulują układ nerwowy dziecka, uodparniają je i uczą reakcji na stres po porodzie. Dobrze jednak, aby takie sytuacje nie zdarzały się zbyt często i nie trwały długo – podczas ciąży ważne jest jest ograniczanie sytuacji stresowych.
Jak nawiązać z dzieckiem głęboką, uczuciową i osobową relację?
Sposobów jest wiele. Wybierz najbliższy Twemu sercu. Koniecznie zaangażuj w to Tatę dziecka! Znajdź czas na relaks – nie czas spędzony przed ekranem, ale moment głębokiego odpoczynku, w ciszy i wygodnej pozycji. Wspólnie zadbajcie o jakość wspólnie spędzonego czasu, możecie dzielić się swoimi uczuciami lub po prostu zamknąć oczy i dotykać dziecka.
Co jeszcze możecie robić dla nawiązania kontaktu z dzieckiem w brzuchu?
- Witaj się z dzieckiem o poranku, mów mu dobranoc. Nadaj dziecku imię lub jakieś czułą ksywkę.,
- Wyobrażaj sobie, jak wygląda Twoje maleństwo i co robi. Dzięki temu uaktywnisz działanie prawej półkuli mózgu. Jesteś wówczas bardziej otwarta na docierające do Ciebie bodźce, pogłębiasz swój oddech i poprawiasz przepływ krwi przez łożysko. Wizualizując dziecko w swojej macicy budujesz większe zaufanie do możliwości Twojego ciała. W ten sposób możęsz też zmniejszyć swój lęk przed porodem, myśląc o nim pozytywnie – jako o drodze dziecka do spotkania z Tobą.
- Możesz powtarzać afirmacje – pozytywne stwierdzenia, które pomogą Ci przygotować się do porodu i macierzyństwa. Przykładowe afirmacje: „Jestem najlepszą mamą dla mojego dziecka”, „Moje dziecko dojrzewa w macicy jak wspaniały owoc”, „Moje dziecko samo wybierze najlepszy moment na swoje narodziny”.
- Pisz listy/kartki/notatki skierowane do dziecka – to dobre rozwiązanie dla rodziców, którym trudno „rozmawiać” z nienarodzonym dzieckiem. Gdy przelejesz swoje uczucia i myśli na papier, możesz stworzyć intymną pamiątkę dla Ciebie lub całej rodziny.
- Rozmawiaj z dzieckiem – głośno i w myślach, włącz do zabawy partnera i rodzeństwo. Dziecko słyszy odgłosy z Twojego ciała – bicie serca, szmer pępowinowy czy ruchy jelit, ale docierają do niego również Wasze głosy. Maluch słyszy ich melodię, rytm i ton – dzięki temu już po 30. tygodniu ciąży odróżnia głosy poszczególnych osób.
- Śpiewaj, nuć tak jak potrafisz – poczujesz się rozluźniona, pobudzisz do rozwoju synapsy w mózgu dziecka, a ulubioną melodią uspokoisz je po urodzeniu. Przypomnij sobie kołysanki ze swojego dzieciństwa, poproś Mamę lub Babcię, aby zanuciły melodie, jakie pamiętają. W ten sposób możesz przy okazji odnowić tradycję swojej rodziny!
- Graj na instrumencie – wspólne muzykowanie możesz praktykować np. ze starszymi dziećmi. To może być też prosty instrument, na przykład kalimba, która ma łagodne dźwięki.
- Słuchaj muzyki – naukowcy polecają słuchanie muzyki klasycznej, ponieważ reguluje ona pracę fal mózgowych i serca, a do uszu dziecka lepiej docierają dźwięki o niskiej częstotliwości. Ale warto pamiętać, żeby słuchanie sprawiało przyjemność również Tobie. Zwróć uwagę na reakcję dziecka, może są dźwięki, które szczególnie lubi lub wręcz przeciwnie.
- Przytulaj dziecko – głaszcz, masuj i kołysz, włącz partnera do zabawy w chowanego i wspólnie zapukajcie do Waszego maleństwa – gra prowadzona codziennie ćwiczy koordynację ruchów dziecka i pokazuje opcje kontaktu fizycznego po urodzeniu.
- Czytaj mu bajki – eksperymenty wykazały, że czytanie dziecku, zwłaszcza w ostatnich tygodniach ciąży, korzystnie wpływa na tempo pracy jego serca i rytm oddechu. Dzieci reagują na czytanie mimiką twarzy!
- Słuchaj bijącego serca dziecka – w 3. trymestrze ciąży możesz sama wysłuchać tętno dziecko za pomocą stetoskopu. Natomiast Twój partner może wysłuchać serduszka, przykładając np. rolkę z papieru w okolicach Twojego pępka.
- Namaluj portret dziecka na brzuchu – wyobraź sobie jak wygląda Wasze Maleństwo i wspólnie z partnerem lub rodzeństwem dziecka spróbujcie je namalować. Wybierz do tego pomadkę, cienie do oczu czy zmywalne kredki dla dzieci (zwróć uwagę na skład kosmetyków), a na koniec razem uwiecznijcie portret na zdjęciu. Będzie można go porównać po narodzinach.
- Zabawa latarką – dziecko już w okresie prenatalnym widzi. Świat Twojej macicy ma odcienie żółci, czerwieni i pomarańczy. Dziecko będzie reagować na światło latarki, przenikające przez skórę brzucha. Taką stymulację bodźcami świetlnymi możesz również stosować, by zachęcić dziecko do odwrócenia się i przyjęcia prawidłowej pozycji głową w dół.
- Oddziaływanie zimnem i ciepłem – weź naprzemienny prysznic, który Ciebie hartuje, a dla Maleństwa stanowi dodatkowy bodziec w postaci zmiany temperatury.
Od kiedy zacząć?
Możesz komunikować się z dzieckiem już od początku ciąży.
Po 26. tygodniu ciąży będziesz mogła zaobserwować, jaki temperament ma Twój Maluch – kiedy ma okresy czuwania, fazy głębokiego snu, a kiedy okres aktywności.
Staraj się nawiązywać z nim kontakt szczególnie w czasie jego rozbudzonej aktywności. Zazwyczaj dziecko uaktywnia się wtedy, gdy sama ograniczasz swoje ruchy – po prostu nie krępuje go poruszanie się macicy.
Zobacz, jak radzić sobie z dolegliwościami ciążowymi. Przeczytaj kolejny artykuł.